تحلیل ژانر کمدی رمانتیک سینمای ایران(1360-1390)

پرداختن به مناسبات عاشقانه زن و مرد به شکلی خنده آفرین سبب شده که غالب آثار کمدی سینمای ایران در ژانر کمدی رمانتیک قرار گیرند. این پژوهش در چارچوب نظریه ژانر با هدف درک آن که کنش متقابل زن و مرد در این ژانر برای مخاطبانش حامی و تقویت کننده کدام ارزش ها و باورهاست، 62 کمدی رمانتیک ایرانی را که از 1360 تا 1390 در سالن های سینماها نمایش عمومی داشته اند تحلیل ساختاری متن کرده است. رویکرد ساختارگرایانه به ژانر ترکیبی از دو تحلیل همنشینی و جانشینی است. تحلیل همنشینی به روش پراپ با بررسی چگونگی گسترش متوالی روایت، چگونگی ارائه معنا در متن را آشکار می کند و تحلیل جانشینی مبتنی بر روش لوی-استروس در بهره گیری از تقابل های دوجزئی، بیانگر چیستی معنای متن است. نتایج پژوهش گواه آن است که ژانر کمدی رمانتیک ایرانی از چهار پی رفت اولیه با نام های تصاحب، نجات، اجازه و رقیب برای بیان روایت های خود بهره می گیرد و تقابل های مرد/زن، رفاقت مردانه/دوستی زنانه، طبقه پایین/طبقه بالا، خارج از شهر/شهر، سنت/تجدد و طبیعت/فرهنگ، ژرف ساخت این ژانر را پدید می آورند. همچنین در حالی که ساختار روایی در 52 کمدی رمانتیک از الگوهای مشابه ای پیروی می کند، این الگوها در 10 کمدی رمانتیک نامتعارف با تغییر مواجه می شود. روایت 57 فیلم نیز در خدمت بازتولید نظم اجتماعیِ موجود بین زن و مرد و تقویت نقش جنسیتی زن مطیع است و فقط در روایت 5 فیلم (همسر، مصائب شیرین، خواب سفید، دنیا و شاعر زباله ها) درباره باورهای مرسوم از زنانگی و مردانگی ایجاد تردید یا مخالفت می شود.